නූතන ව්යාපාරික වටපිටාවක් තුළ මානව සම්පත් වල ඇති සම්බන්ධතා
වර්තමාන සමාජය තුළ ව්‍යාපාරයන්හි ඇති තරඟකාරීත්වය දිනෙන් දින ඉහළ යමින් පවතී. එකී තරගකාරීත්වය හමුවේ ව්යාපාරික ප්‍රජාව මුහුණ දෙන අභියෝග එතරම් සරල නොවුනත් එම අභියෝග කෙසේ හෝ ජය ගනිමින් සාර්ථක ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැගීමට ව්‍යාපාරිකයන් දරන්නේ අප්‍රමාණ උත්සාහයක්.
ව්යාපාරික සාර්ථකත්වය කරා යන ගමනේ දී එම උත්සාහය තුළ ව්යාපාරික හිමියා මෙන්ම එකී ව්‍යාපාරය සේවයේ යෙදෙන සේවක පිරිස ඉමහත් ශ්‍රම දායකත්වයක් සපයයි.
ආයතනයේ ඵලදායිතාවය උදෙසා එම ශ්‍රමිකයින් නිසි පරිදි කළමණාකරණය කිරීම මානව සම්පත් කළමනාකරණයේ ප්‍රධානතම වගකීම යි.
එසේ නම් අද අප ඔබට ඉදිරිපත් කරන්නේ ව්‍යාපාරයේ අනාගත සාර්ථකත්වයට ඉතාම වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටුකරන මෙම මානව සම්පත් කළමනාකරණයේ මූලික කරුණු කිහිපයක් පිළිබඳවයි.
මානව සම්පත් කළමනාකරණය (human resource Management) යනු සංවිධානයේ සේවකයින් බඳවා ගැනීම, යෙදවීම සහ කළමනාකරණය කිරීමයි. සමාගමක හෝ සංවිධානයේ මානව සම්පත් දෙපාර්තමේන්තුව සාමාන්‍යයෙන් කම්කරුවන් පාලනය කරන ප්‍රතිපත්ති නිර්මාණය කිරීම, බලාත්මක කිරීම, අධීක්ෂණය කිරීම සහ එහි සේවකයින් සමඟ සංවිධානයේ සම්බන්ධතාවය පිළිබඳ වගකීම වැනි කාර්යයන් රැසක් ඉටු කරයි.
එමෙන්ම එය සෑම තරාතිරමකම කළමණාකරුවන්ගේ අවධානයට ලක්වන අතර සේවකයින්ගේ සහභාගීත්වය, කාර්යසාධනය සහ වර්ධනය සඳහා අවකාශය සපයයි.
අප දැන් මානව සම්පත් කළමණාකරණයේ විෂය පථය වෙතට අවධානය යොමු කරමු.
මානව ම්පත් කළමනාකරණයේ විෂය පථය ඉතා පුළුල් ය. එහි ඇතුළත් ප්‍රධාන අංග මෙසේ පෙළ ගැස්විය හැකිය.
- මානව සම්පත් සැලසුම් කිරීම
- රැකියා විශ්ලේෂණ සැලසුම
- බඳවා ගැනීම සහ තෝරා ගැනීම
- දිශානතිය සහ ප්‍රේරණය
- පුහුණු හා සංවර්ධන
- කාර්ය සාධන ඇගයීම
- වන්දි සැලසුම් කිරීම සහ වේතනය
- මානව සම්පත් සැලසුම් කිරීම
සමාගමක් විසින් තනතුරු කීයක් පුරප්පාඩු වී ඇත්ද යන්න සහ සමාගමට අතිරික්ත කාර්ය මණ්ඩලයක් හෝ කාර්ය මණ්ඩලයේ හිඟයක් තිබේද යන්න හඳුනාගෙන ඉන් පසුව මෙම අතිරික්ත හෝ හිඟයේ අවශ්‍යතාවය සමඟ කටයුතු කරයි.
- රැකියා විශ්ලේෂණ සැලසුම
රැකියා විශ්ලේෂණ සැලසුම යනු රැකියාවක් පිළිබඳ රැස්කරන දත්ත පිළිබඳව ඇගයීම් සිදුකරන රැකියා සැලසුම් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය යි. එය සමාගමේ සෑම රැකියාවක් ගැනම සවිස්තරාත්මක විස්තරයක් ලබා දෙයි.
- බඳවා ගැනීම සහ තෝරා ගැනීම
රැකියා විශ්ලේෂණයෙන් ලබාගත් තොරතුරු සම්බන්ධයෙන්, සමාගම වෙළඳ දැන්වීම් සකස් කර විවිධ සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවල ප්‍රකාශයට පත් කරයි. මෙය බඳවා ගැනීම ලෙස හැඳින්වේ .
දැන්වීම ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසු සම්මුඛ සාකච්ඡා පවත්වමින් සුදුසුකම් ලත් සේවකයින් තෝරා ගැනීමෙන් පසු අයදුම්පත් ගණනාවක් කැඳවනු ලබයි. මේ අනුව, බඳවා ගැනීම සහ තෝරා ගැනීම මානව සම්පත් කළමනාකරණයේ තවත් අත්‍යවශ්‍ය අංශයකි.
- දිශානතිය සහ ප්‍රේරණය
සේවකයින් තෝරාගත් පසු, ප්‍රේරණ හෝ දිශානති වැඩසටහනක් සංවිධානය කරනු ලැබේ. සමාගමේ පසුබිම මෙන්ම සමාගමේ සංස්කෘතිය, සාරධර්ම සහ වැඩ ආචාරධර්ම පිළිබඳව සේවකයින් යාවත්කාලීන වන අතර ඔවුන් අනෙක් සේවකයින්ට ද හඳුන්වා දෙනු ලැබේ.
- පුහුණු හා සංවර්ධනය
සේවකයින් පුහුණු වැඩසටහනකට භාජනය විය යුතු අතර, හොඳ කාර්ය සාධනයක් ඇති කිරීමට එය ඉතාමත් උපකාරී වේ. සමහර විට, දැනට වැඩ කරන පළපුරුදු කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා ඔවුන්ගේ කුසලතා තවදුරටත් වැඩිදියුණු කිරීමට උපකාරී වන පරිදි පුහුණුවීම් ද පවත්වනු ලැබේ. මෙය නැවුම් පුහුණුව ලෙස හැඳින්වේ .
- කාර්ය සාධන ඇගයීම
සේවකයින් වසර 1 ක පමණ සේවා කාලයක් ලබා දීමෙන් පසු, ඔවුන්ගේ කාර්ය සාධනය පරීක්ෂා කිරීම සඳහා කාර්ය සාධන ඇගයීම සංවිධානය කරනු ලැබේ. මෙම ඇගයීම්වල පදනම මත අනාගත උසස්වීම්, දිරි දීමනා සහ වැටුප් වැඩිවීම් තීරණය වේ.
- වන්දි සැලසුම් කිරීම සහ වේතනය
වන්දි සැලසුම් කිරීම හා වේතනය යටතේ, වන්දි සහ ඒ ආශ්‍රිත අංශ සම්බන්ධයෙන් විවිධ නීති රීති ගැන සැලකිලිමත් වේ. වේතන හා වන්දි සැලසුම් පිළිබඳව සොයා බැලීම මානව සම්පත් දෙපාර්තමේන්තුවේ යුතුකමයි.
මානව සම්පත් කළමණාකරණයේ විෂය පථයට අමතරව එහි වූ අරමුණුු ද ඔබ දැන සිටීම ඉතාම වැදගත්.
- i) ආයතනික අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා සේවකයින් සැපයීම, නිර්මාණය කිරීම, උපයෝගී කර ගැනීම සහ පෙළඹවීම.
(ii) ආයතනික ඵලදායිතාවය සුරක්ෂිත කිරීමේදී පුද්ගල හා කණ්ඩායම් ඒකාබද්ධ කිරීම.
(iii) පුහුණුව හා සංවර්ධනය, වන්දි ආදිය මගින් සංවිධානයේ වර්ධනයත් සමඟ අවස්ථාවන් නිර්මාණය කිරීම, පහසුකම් සැපයීම, පුද්ගල හා කණ්ඩායම්වල වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය අභිප්‍රේරණය.
(iv) ශ්‍රම බලකායේ කුසලතා හා හැකියාව කාර්යක්ෂමව යොදා ගැනීම, එනම් මානව සම්පත් ඵලදායි ලෙස භාවිතා කිරීම.
(v) සේවකයාගේ රැකියා තෘප්තිය සහ ස්වයං සත්‍යාපනය උපරිම ලෙස වැඩි කිරීම. එය සෑම සේවකයෙකුටම තම හැකියාවන් අවබෝධ කර ගැනීමට පෙළඹවීමට හා උත්තේජනය කිරීමට උත්සාහ ඇති කරයි.
(vi) කණ්ඩායම් හැඟීම ඇති කිරීම සහ සේවකයින්ගේ යෝජනා දිරිමත් කිරීම.
(vii) සංවිධානය තුළ සහ ඉන් පිටත ආචාර ධර්ම ප්‍රතිපත්ති සහ හැසිරීම් පවත්වා ගැනීමට උපකාර කිරීම.
(viii) සංවිධාය තුළ උසස් සදාචාරාත්මක හා යහපත් මානව සම්බන්ධතාවයක් පවත්වා ගැනීම.
(ix) පුද්ගලයින්, කණ්ඩායම්, සංවිධානය සහ සමාජයේ අන්‍යෝන්‍ය වාසි සඳහා වෙනස කළමනාකරණය කිරීම.
(x) විරැකියාව, අසමානතාවයන්, කුසලතා සහ සේවක දායකත්වය හඳුනා ගැනීමේ ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීම සහ රැකියා ස්ථායිතාව සඳහා කොන්දේසියක් නොමැති බව සහතික කිරීම.
සාරාංශය
සෑම නිෂ්පාදනයකම හෝ සේවාවකම එකී නිෂ්පාදනයේ පිටුපස මිනිස් මනසක්, උත්සාහයක් සහ වැඩ කිරීම සඳහා වෙන්වූ කාලවේලාවක් ඇත. මිනිසාගේ උදව් නොමැතිව කිසිදු නිෂ්පාදනයක් හෝ සේවාවක් කළ නොහැකි අතර සෑම සංවිධානයකම ආශාව වන්නේ තම සංවිධානය දක්ෂ හා හොඳම බවට පත් කිරීම සඳහා දක්ෂ හා දක්ෂ පුද්ගලයින් සංවිධානය වෙතට බදවා ගැනීම යි.
මෙසේ දක්ෂ පුද්ගලයින් ආයතනයේ කෙරෙහි රඳවා තබා ගැනීමට හෝ බඳවා ගැනීමට නම් නිසි පාලනයෙන් යුතු ශක්තිමත් මානව සම්පත් කළමනාකරණයක් සෑම ආයතනයකම හෝ සංවිධානයකම පිහිටුවා ගැනීම ඉතාමත් අත්‍යවශ්‍ය බව ව්යාපාරික හිමිකරුවන් වශයෙන් ඔබ මතක තබා ගැනීම ඉතාම වැදගත්.
සැකසුම
බිනාලි රාජපක්ෂ